[ Pobierz całość w formacie PDF ]
kami. W każdym zaś razie nie jest nim cesarz, który przecież nie może dokładnie wiedzieć o
tym, co siÄ™ tu dzieje. A podniesienie broni przeciw prokuratorowi to wypowiedzenie wojny
nie tylko jemu samemu, lecz całemu Imperium. Hasłem drugim jest odzyskanie całkowitej
niezależności. Jakże spóznione dążenie! Można było bronić niepodległości przed stu dwu-
dziestu laty, gdy rzymski wódz Pompejusz po raz pierwszy stanął w Judei. Jednakże ówcześni
władcy i mieszkańcy tej krainy nie zdołali przeciwstawić się jego armii, stosunkowo niewiel-
kiej.
Zresztą nie tylko Judea musiała przyjąć rzymskie jarzmo. Taki sam los spotkał państwa
sławne niegdyś i możne: Ateny, Spartę, Macedonię. Potężne Imperium poddało sobie ogrom-
ną rzeszę różnych narodów. Czyż więc %7łydzi uważają się za bogatszych od Gallów, za dziel-
niejszych od Germanów, za liczniejszych od wszystkich ludów świata razem wziętych?
A jakże nikłymi siłami trzymają Rzymianie w ryzach poddane sobie krainy! W Grecji w
ogóle nie ma wojsk; jej namiestnik dysponuje tylko kilku woznymi. Tak samo w Macedonii.
Podobnie w zachodnich połaciach Azji Mniejszej, choć samych miast liczy się tam do pięciu-
set. Pokoju krain wokół Morza Czarnego strzeże trzy tysiące żołnierzy i czterdzieści okrętów.
W Tracji, rozległej i górzystej, rzymski garnizon liczy zaledwie dwa tysiące zbrojnych. W
Ilirii stoją nad środkowym Dunajem dwa legiony, w Dalmacji zaś jeden. Galia jest krainą
olbrzymią, bogatą, ludną; na jej ziemiach siedzi trzysta pięćdziesiąt różnych szczepów; po-
rządku pilnuje tam tysiąc dwustu żołnierzy! W Hiszpanii stacjonuje jeden legion. Granicy nad
Renem strzeże od Germanów dzikich, bitnych, grozę budzących tylko osiem legionów.
Brytanię podbito niedawno, lecz wystarczą cztery legiony, by utrzymać ją w poddaństwie.
Afryka Północna obejmuje niezmierzone obszary od Atlantyku po Libię; zamieszkują ją ludy
liczne i waleczne, a ziemie te są tak bogate, że dostarczają żywności miastu Rzymowi przez
osiem miesięcy każdego roku. A tylko jeden legion ma tam swoje obozy! W Egipcie, poza
Aleksandrią, żyje siedem i pół miliona ludzi, wojskową zaś załogę stanowią dwa legiony!
A może powstańcy spodziewają się jakiejś pomocy z zewnątrz? Mrzonki i złudzenia. Je-
dyne większe skupisko %7łydów znajduje się poza granicami Imperium w Mezopotamii, w pań-
stwie Partów. Lecz gdyby nawet tamtejsi %7łydzi zdecydowali się uczestniczyć w wojnie któ-
ra cóż ich obchodzi? nie zezwolą im na to Partowie; musieliby bowiem w takim wypadku
zerwać układ pokojowy, łączący ich z Rzymem.
A więc tylko Bóg mógłby przyjść z pomocą. Lecz Bóg jest po stronie Rzymian! W jakiż
bowiem inny sposób zdołaliby oni stworzyć Imperium tak wielkie i wspaniałe? Co gorsze, w
razie rozpętania się wojny właśnie wierzenia religijne stanowiłyby dla %7łydów grozną prze-
szkodę. Chodzi zwłaszcza o zakaz pracy, a więc i walki w dniu szabatu; okazał się on zgubny
już raz, gdy przed stu dwudziestu laty Pompejusz oblegał świątynię i zdobył ją właśnie dlate-
go, że obrońcy zachowywali całkowitą bezczynność każdego szabatu. Złamanie zaś przyka-
zania o święceniu szabatu byłoby zerwaniem przymierza z Bogiem! Więcej, byłoby rezygna-
cją z celu i sensu walki, boć przecież toczyć się ma ona dlatego, by można w pełni i swobod-
nie żyć według praw ojców.
54
Tak więc, pozostawieni sami sobie, pozbawieni wsparcia zarówno ze strony ludzi, jak i
Boga, powstańcy nieuchronnie skazani będą na katastrofę. Równie dobrze mogliby od razu
własnymi rękami wymordować swe żony i dzieci, a tę przepiękną ziemię obrócić w zgliszcza.
Taki czyn, choć szaleńczy, oszczędziłby im przynajmniej hańby, jaką jest klęska. Rzymianie
zniszczą cały kraj, wytępią jego mieszkańców, nie oszczędzą nikogo. A równie straszny los
spotka tych %7łydów, którzy żyją w rozproszeniu w różnych prowincjach cesarstwa. W gruzach
legnie świątynia, jedyny Przybytek, w którym składa się ofiary Bogu. Nigdy już i nigdzie
ofiary nie zostanÄ… wznowione!
Mówiąc te słowa, Agryppa rozpłakał się w głos. Płakała także Berenika.
55
REFLEKSJE NAD MOW AGRYPPY
Król przedstawił rozmieszczenie rzymskich sił zbrojnych stosunkowo dokładnie i zgodnie
z ówczesnym stanem rzeczy. Można to wykazać, konfrontując dane zawarte w jego mowie z
informacjami z wielu innych zródeł. Z drugiej wszakże strony należy pamiętać, że Agryppa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]